Nhiều yếu tố gây áp lực thanh khoản cuối năm 2025
Thanh khoản hệ thống được cho là thiếu hụt cục bộ trong giai đoạn cuối năm 2025, thể hiện qua việc mặt bằng lãi suất liên ngân hàng liên tục tăng và duy trì ở mức cao. Nguyên nhân đến từ hai yếu tố chính.
Thứ nhất, chênh lệch giữa huy động và tín dụng ngày càng nới rộng. Chính sách duy trì lãi suất cho vay ở mức thấp nhằm hỗ trợ tăng trưởng kinh tế đã vô tình khiến lãi suất huy động trở nên kém hấp dẫn, làm chậm tốc độ gửi tiền của người dân vào hệ thống ngân hàng. Trong khi đó, nhu cầu vay vốn lại gia tăng mạnh mẽ khi thị trường bất động sản phục hồi và hoạt động sản xuất - kinh doanh khởi sắc.
Thứ hai, áp lực từ tỷ giá. Việc tỷ giá USD/VND duy trì ở mức cao, đặc biệt trong cao điểm cuối năm, buộc Ngân hàng Nhà nước phải triển khai các biện pháp điều tiết dòng tiền nhằm ổn định giá trị đồng nội tệ. Điều này gián tiếp thu hẹp lượng tiền mặt lưu thông trong hệ thống ngân hàng.
Hệ quả của hai yếu tố trên là mặt bằng lãi suất liên ngân hàng bị đẩy lên cao, phản ánh trạng thái thiếu hụt thanh khoản của hệ thống. Diễn biến này có thể tác động đến dòng tiền trên thị trường chứng khoán trong năm 2026. Tuy nhiên, tình trạng thiếu hụt thanh khoản được dự báo sẽ không kéo dài mà dần ổn định trở lại ngay từ đầu năm 2026. Với việc lãi suất huy động đã tăng khoảng 1 - 1,5% trong giai đoạn cuối năm 2025, kỳ vọng huy động vốn của hệ thống ngân hàng sẽ cải thiện, góp phần bù đắp phần thiếu hụt. Đồng thời, áp lực tỷ giá được dự báo sẽ giảm dần khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tiếp tục chu kỳ cắt giảm lãi suất và lượng kiều hối thường tăng mạnh trong giai đoạn trước Tết Âm lịch.
Lãi suất nhích lên, dòng tiền trở nên chọn lọc
Dù vậy, có một điều gần như chắc chắn là mặt bằng lãi suất sẽ không còn duy trì ở mức đáy như giai đoạn 2023 - 2025. Việc lãi suất dự báo tiếp tục tăng trong năm 2026 sẽ tạo ra những áp lực nhất định đối với dòng tiền vào thị trường chứng khoán. Thời kỳ tiền rẻ đã qua, dòng tiền sẽ trở nên chọn lọc hơn và mặt bằng định giá chung của thị trường nhiều khả năng bị kéo về mức khiêm tốn hơn, đòi hỏi nhà đầu tư phải khắt khe hơn trong từng quyết định giải ngân.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, lãi suất tăng lên từ một nền tảng rất thấp trước đó. Xét trên bình diện tổng thể, cả trong nước lẫn quốc tế, chính sách tiền tệ năm 2026 về cơ bản vẫn nằm trong pha nới lỏng nhằm hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Do đó, xu hướng chính của các lớp tài sản, đặc biệt là thị trường chứng khoán, được dự báo vẫn duy trì trạng thái tích cực.
Đây vẫn là thời điểm phù hợp để tham gia đầu tư, nhưng với một chiến lược bài bản, chú trọng vào chất lượng nội tại của doanh nghiệp thay vì chạy theo tâm lý đám đông.
Bước sang năm 2026, thị trường chứng khoán đối mặt với hai áp lực lớn khiến tâm lý nhà đầu tư trở nên thận trọng hơn. Thứ nhất, VN-Index tiệm cận vùng đỉnh lịch sử 1.800 điểm với sự dẫn dắt của một số cổ phiếu trụ đơn lẻ, làm dấy lên lo ngại về khả năng xuất hiện một nhịp điều chỉnh sâu nếu dòng tiền không sớm lan tỏa sang các nhóm ngành khác. Thứ hai, mặt bằng lãi suất tiết kiệm dự báo tăng lên, khép lại giai đoạn tiền rẻ của 2023 - 2025 và làm suy giảm sức hấp dẫn tương đối của kênh chứng khoán.
Hai biến số có thể chi phối thị trường năm 2026
Trong năm 2026, có hai yếu tố lớn mà nhà đầu tư cần đặc biệt quan tâm.
Thứ nhất là diễn biến tỷ giá. Với một nền kinh tế có độ mở lớn như Việt Nam, tỷ giá là biến số vĩ mô quan trọng hàng đầu, chi phối triển vọng tăng trưởng và ổn định tài chính. Khi áp lực tỷ giá hạ nhiệt hoặc VND ổn định hơn, dư địa điều hành của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước sẽ linh hoạt hơn trong việc hỗ trợ thanh khoản và duy trì mặt bằng lãi suất phù hợp, qua đó cải thiện tâm lý rủi ro và triển vọng của các lớp tài sản, đặc biệt là thị trường chứng khoán. Ngược lại, nếu tỷ giá chịu áp lực tăng, ưu tiên ổn định vĩ mô sẽ được đặt lên hàng đầu, khiến chính sách điều hành trở nên thận trọng hơn và triển vọng thị trường kém thuận lợi.
Thứ hai là diễn biến kinh tế sau giai đoạn cải cách thể chế. Giai đoạn 2024 - 2025 được xem là thời kỳ bản lề với hàng loạt cải cách và đổi mới mạnh mẽ trong phương thức điều hành của Nhà nước. Sang năm 2026, nền kinh tế sẽ bước vào giai đoạn “kiểm chứng” mức độ hiệu quả khi các chính sách này đi vào thực tiễn.
Sự chuyển biến từ văn bản sang tác động thực tế sẽ là thước đo quan trọng nhất mà nhà đầu tư cần theo dõi. Nếu các cải cách này đáp ứng được kỳ vọng của người dân và đạt mục tiêu điều hành, niềm tin vào nền kinh tế sẽ được củng cố mạnh mẽ. Đây chính là yếu tố cốt lõi tạo ra tác động tích cực cho thị trường chứng khoán trong năm 2026 và những năm tiếp theo.
Dòng tiền dịch chuyển về cổ phiếu nền tảng
Trước những biến số nêu trên, dòng tiền thông minh đang có xu hướng dịch chuyển sang nhóm cổ phiếu có nền tảng cơ bản tốt và định giá còn ở mức hợp lý, nhằm quản trị rủi ro và tìm kiếm sự bền vững dài hạn. Một số nhóm cổ phiếu nền tảng đáng chú ý có thể kể đến như sau.
Thứ nhất là nhóm ngân hàng khi định giá đã về vùng hợp lý. Triển vọng ngành ngân hàng vẫn duy trì tích cực do đây tiếp tục là kênh cung ứng vốn chủ đạo cho nền kinh tế. Với mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao, tăng trưởng tín dụng giai đoạn 2026 - 2030 được dự báo đạt khoảng 20%/năm, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho toàn ngành. Sau nhịp điều chỉnh và tích lũy, định giá một số cổ phiếu ngân hàng đã về vùng hợp lý với mức P/B quanh 1,7 - 1,9 lần, phù hợp cho chiến lược tích lũy dài hạn.
Thứ hai là nhóm cổ phiếu có mức cổ tức tiền mặt cao. Trong năm 2025, dòng tiền chủ yếu tập trung vào các tập đoàn lớn và nhóm tài chính theo câu chuyện nâng hạng thị trường, khiến nhóm cổ phiếu ổn định, cổ tức cao chưa được chú ý đúng mức. Hiện nhóm này đang có nền giá thấp và biên an toàn hấp dẫn cho đầu tư. Trong đó, bất động sản khu công nghiệp và năng lượng là hai ngành nổi bật nhờ dòng tiền kinh doanh ổn định, ít biến động và duy trì cổ tức tiền mặt đều đặn. Với định giá tương đối hấp dẫn và nền tảng kinh doanh vững chắc, đây là nhóm cổ phiếu phù hợp để trú ẩn khi thị trường ưu tiên quản trị rủi ro.
Với triển vọng doanh thu rõ ràng và dòng tiền cải thiện mạnh, các nhóm cổ phiếu này được dự báo sẽ trở thành tâm điểm thu hút dòng tiền và dẫn dắt thị trường trong năm 2026.
Bùi Văn Huy