Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Quyết định số 2310/QĐ-TTg ban hành “Kế hoạch hành động tháng cao điểm chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) và phát triển bền vững ngành thủy sản Việt Nam.
Quyết định nêu rõ quan điểm là mở đợt cao điểm, kiên quyết xử lý triệt để với các hành vi vi phạm quy định về IUU; ngăn chặn, không để phát sinh tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; phấn đấu đến ngày 15/11/2025 không còn xảy ra các vụ việc vi phạm mất kết nối VMS (Hệ thống giám sát hành trình tàu cá) trên 6 giờ không báo cáo vị trí về bờ, mất kết nối quá 10 ngày không đưa tàu về bờ, vượt ranh giới cho phép khai thác trên biển.
Một trong những điểm nhấn của kế hoạch là việc chuyển đổi từ nghề khai thác bị cấm sang nghề khai thác khác để bảo vệ nguồn lợi thủy sản, từ khai thác thủy sản sang nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là nuôi biển công nghệ cao. Đây không chỉ là một giải pháp bảo vệ môi trường mà còn đảm bảo việc làm, thu nhập và sinh kế cho người dân.
Việc chuyển đổi số và thực hiện số hóa toàn diện quá trình quản lý hoạt động khai thác thủy sản trên nền tảng điện tử cũng là một bước tiến quan trọng, giúp nâng cao hiệu quả quản lý và giám sát.
Mục tiêu lớn nhất của kế hoạch này là gỡ bỏ cảnh báo "Thẻ vàng" của Ủy ban châu Âu (EC), một thách thức không nhỏ đối với ngành thủy sản Việt Nam. Để đạt được điều này, Việt Nam cần tập trung cao điểm nguồn lực thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách, trọng tâm để giải quyết triệt để các tồn tại, hạn chế trong chống khai thác IUU.
Việc quản lý khai thác và phát triển bền vững ngành thủy sản không chỉ vì lợi ích của người dân, của quốc gia mà còn nâng cao vị thế, hình ảnh, trách nhiệm quốc tế của Việt Nam trong thực hiện các cam kết, điều ước quốc tế trong bảo vệ môi trường biển, hệ sinh thái biển bền vững.
Một trong những giải pháp quan trọng là kiểm soát chặt chẽ tàu cá và ngư dân. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu kiểm soát chặt chẽ tàu cá và ngư dân tại nơi cư trú, đảm bảo nắm rõ địa chỉ của mọi chủ tàu, ngư dân và địa bàn hoạt động của tàu cá gắn với cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia. Việc áp dụng hệ thống quản lý tàu cá và ngư dân xuất, nhập bến trên nền tảng VNeID sẽ giúp kiểm soát được toàn bộ tàu cá, ngư dân xuất bến tham gia hoạt động khai thác thủy sản và kết thúc chuyến biển. Hệ thống báo cáo vị trí tàu cá tự động khi mất kết nối hệ thống VMS trên biển cũng sẽ giúp ngư dân thực hiện các quy định của pháp luật một cách hiệu quả hơn.
Ngoài ra, việc triển khai đồng bộ hệ thống nhật ký khai thác, thu mua chuyển tải điện tử (e-logbook) và hệ thống eCDT tại tất cả cảng cá cũng là một bước tiến quan trọng. Điều này không chỉ giúp truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác một cách chính xác mà còn nâng cao hiệu quả quản lý và giám sát sản lượng thủy sản khai thác bốc dỡ qua cảng. Việc nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin tại cảng cá để hỗ trợ ngư dân thực hiện cập nhật dữ liệu lên hệ thống VNeID, biên phòng, e-logbook, eCDT cũng là một yếu tố quan trọng giúp nâng cao hiệu quả quản lý.
Chu Khôi