Giá gạo trắng 5% tấm xuất khẩu của Thái Lan đã giảm xuống còn 372,5 USD/tấn trong những ngày gần đây, giảm 26% kể từ cuối năm ngoái và là mức thấp nhất kể từ năm 2017. Đà giảm của giá gạo đã tiếp tục sau khi quốc gia xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới là Ấn Độ bắt đầu dỡ bỏ các hạn chế xuất khẩu vào tháng 9/2024.
Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO), chỉ số giá gạo toàn cầu đã giảm 13% trong năm nay.
"Đơn giản là tồn kho quá nhiều… Sản lượng gạo của Ấn Độ năm ngoái đã đạt kỷ lục. Vụ mùa nông dân vừa gieo trồng sẽ lại lập thêm một kỷ lục nữa”, Samarendu Mohanty, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp và Phát triển Bền vững tại Đại học Nông nghiệp Bang Telangana cho biết.
 |
|
Diễn biến giá gạo 5% của Thái Lan |
Sự sụt giảm của giá gạo đánh dấu sự đảo ngược mạnh mẽ so với đầu năm ngoái, khi giá gạo tăng vọt lên mức cao nhất kể từ năm 2008 sau khi Ấn Độ áp dụng một loạt các biện pháp hạn chế xuất khẩu. Điều này đã gây ra làn sóng mua gạo mạnh mẽ trong người tiêu dùng và thúc đẩy các biện pháp bảo hộ ở các nước sản xuất khác.
Theo nhà phân tích Oscar Tjakra tại Rabobank, sự thay đổi chính sách của Ấn Độ vào cuối năm ngoái sau vụ thu hoạch kỷ lục trong năm 2023-2024 khiến lượng tồn kho của chính phủ tăng lên, là lý do chính dẫn đến giá gạo giảm mạnh.
“Điều này diễn ra cùng với sản lượng mạnh mẽ ở Thái Lan và Việt Nam, vốn đã đưa sản lượng gạo toàn cầu lên mức cao kỷ lục trong niên vụ này", ông cho biết.
Trong khi đó, nhu cầu lại sụt giảm. Indonesia - một trong những nước nhập khẩu gạo lớn nhất - đã nhập khẩu trước vào năm ngoái và chưa quay trở lại thị trường trong năm 2025. Philippines đã cấm nhập khẩu cho đến tháng 10/2025 để bảo vệ giá gạo tiêu thụ nội địa trong vụ thu hoạch chính.
Như vậy, sự kết hợp giữa nguồn cung dồi dào và nhu cầu suy yếu đã đẩy giá gạo toàn cầu xuống mức thấp nhất trong gần một thập kỷ.
Ông Samarendu Mohanty cho biết, nguồn cung mạnh mẽ bất thường của Ấn Độ phản ánh những tiến bộ trong ngành nông nghiệp của nước này. Hầu hết các trang trại ở các vùng trồng lúa chính của nước này hiện đều có hệ thống thủy lợi, giúp sản xuất chống chịu tốt hơn với hạn hán và gió mùa ngày càng thất thường. "Ấn Độ có nền sản xuất lúa gạo chống chịu được gió mùa”, ông cho biết.
Trong khi đó, theo nhà phân tích Oscar Tjakra, người trồng lúa ở hầu hết các quốc gia châu Á khác lại không có được sự bảo vệ như vậy khi giá gạo toàn cầu lao dốc. "Giá thấp sẽ làm xói mòn thu nhập của nông dân, điều này đặc biệt khó khăn với chi phí đầu vào cao hơn và lạm phát”, ông cho biết.
Tuy nhiên, đối với người tiêu dùng, sự sụt giảm này là điều đáng hoan nghênh sau nhiều năm giá lương thực duy trì ở mức cao. Ở những quốc gia phụ thuộc vào nhập khẩu gạo, giá rẻ hơn có thể giúp giảm bớt lạm phát và áp lực ngân sách hộ gia đình.
Mặc dù giá gạo đã giảm mạnh từ đầu năm đến nay, nhưng ông Mohanty cho biết, giá có thể còn giảm sâu hơn nữa, "Tôi cho rằng giá gạo sẽ giảm thêm 10% nữa".
Ông ước tính các kho dự trữ của chính phủ Ấn Độ đã dự trữ tới 60 triệu tấn gạo trong tháng 5 - cao hơn 15 triệu tấn so với mức trung bình trong những năm gần đây. Với một vụ mùa bội thu khác đang diễn ra, chính phủ đã bán bớt lượng gạo tồn kho ra thị trường nội địa và thậm chí cả vào sản xuất ethanol để giải phóng không gian trước vụ thu hoạch tiếp theo.
Hạc Hiên