Khi “sếu đầu đàn” vươn mình
Thị trường chứng khoán Việt Nam nhiều khả năng sắp chứng kiến thương vụ đấu giá cổ phần lớn nhất trong lịch sử nếu quá trình chào bán 300 triệu cổ phiếu ra công chúng của Tổng công ty Đầu tư và Phát triển công nghiệp - CTCP (Becamex IDC, mã BCM) diễn ra thành công.
Thời gian đăng ký mua lô cổ phần này từ 25/2 đến 21/4/2025 và tổ chức đấu giá vào ngày 28/4/2025. Giá khởi điểm được ấn định ở mức 69.600 đồng/cổ phiếu, tương đương số tiền dự kiến thu về gần 21.000 tỷ đồng. Tỷ lệ vốn nhà nước tại Becamex IDC theo kế hoạch được phê duyệt sẽ giảm từ 95,44% xuống hơn 65% đến hết năm 2025.
Số tiền huy động sẽ được Becamex IDC dùng để đầu tư vào các khu công nghiệp Cây Trường và Bàu Bàng mở rộng tại Bình Dương, đồng thời tăng vốn cho các công ty liên kết như VSIP, tái cấu trúc tài chính với việc thanh toán 5.060 tỷ đồng trái phiếu và khoản vay.
Mới đây, tại Nghị quyết 191/2025/QH15 (có hiệu lực từ ngày 19/2/2025), Quốc hội đã đồng ý chủ trương đầu tư bổ sung 38.251 tỷ đồng vốn điều lệ giai đoạn 2024 - 2026 của công ty mẹ Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC). Trong đó, 1.562 tỷ đồng từ Quỹ Đầu tư phát triển tại doanh nghiệp và 36.689 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước đã giao kế hoạch cho Bộ Giao thông - Vận tải để đầu tư 5 dự án đường bộ cao tốc do VEC làm chủ đầu tư (đã được giải ngân).
VEC là doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, đang làm chủ đầu tư 5 dự án cao tốc với tổng chiều dài 540 km, tổng mức đầu tư lên đến 108.865 tỷ đồng (ngân sách nhà nước chiếm 44,4%), bao gồm cao tốc Nội Bài - Lào Cai, Cầu Giẽ - Ninh Bình, Đà Nẵng - Quảng Ngãi, TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây và Bến Lức - Long Thành. Tuy nhiên, với số vốn điều lệ chỉ 1.115,13 tỷ đồng, VEC thường xuyên không đảm bảo tỷ lệ hệ số nợ/vốn chủ sở hữu theo quy định nên rất khó huy động nguồn lực.
Trong khi đó, giai đoạn 2026 - 2030, VEC cần huy động khoảng 30.500 tỷ đồng để hoàn thành các dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành, Đà Nẵng - Quảng Ngãi, mở rộng đoạn TP.HCM - Long Thành và chuẩn bị đầu tư mở rộng dự án Cầu Giẽ - Ninh Bình, Nội Bài - Lào Cai đoạn Yên Bái - Lào Cai, mở rộng các tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông…
Việc tăng vốn điều lệ sẽ giúp VEC giảm áp lực vay nợ, từ đó cải thiện năng lực tài chính để tiếp tục đầu tư vào các dự án trọng điểm của quốc gia.
Mặc dù có vai trò dẫn dắt ngành, luôn dẫn đầu về lợi nhuận, nhưng vốn điều lệ của Vietcombank hiện tại là 55.891 tỷ đồng (trong đó, Nhà nước nắm 75%), xếp sau BIDV (hơn 57.000 tỷ đồng) và hai ngân hàng thương mại tư nhân là Techcombank (70.450 tỷ đồng) và VPBank (79.339 tỷ đồng). Chính vì vậy, tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR) riêng lẻ của Vietcombank tính đến cuối năm 2024 chỉ ở mức 11,05%, hợp nhất là 11,39% - mức thấp so với nhiều ngân hàng thương mại cổ phần ở Việt Nam và trong khu vực.
Trong các ngành khác, một số doanh nghiệp lớn cũng đang chuẩn bị tăng vốn “khủng” để nâng cao năng lực tài chính.
Chẳng hạn, Vietnam Airlines (mã HVN) được Quốc hội (tại Kỳ họp thứ 8, tháng 11/2024) thông qua kế hoạch tăng vốn điều lệ tối đa 22.000 tỷ đồng. Giai đoạn 1, SCIC sẽ đầu tư 9.000 tỷ đồng mua cổ phiếu HVN, còn giai đoạn 2, Nhà nước chuyển giao quyền mua cổ phần với quy mô tối đa 13.000 tỷ đồng. Nguồn vốn này nhằm xử lý các khoản nợ của Vietnam Airlines từ giai đoạn dịch Covid-19, phục hồi tài chính và đầu tư vào các dự án trọng điểm để tận dụng tiềm năng thị trường hàng không khu vực.
Công ty cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn (mã BSR) đã được Tập đoàn Dầu khí Việt Nam thông qua phương án tăng vốn điều lệ lên 50.073 tỷ đồng (dự kiến phê duyệt trong tháng 3/2025) để phục vụ dự án Nâng cấp mở rộng Nhà máy Lọc dầu Dung Quất, nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) đề xuất tăng vốn điều lệ từ 35.000 tỷ đồng lên 42.000 tỷ đồng để đáp ứng chiến lược phát triển dài hạn, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex, mã PLX) đề xuất giữ lại lợi nhuận sau thuế giai đoạn 2022 - 2025 để phát hành cổ phiếu thưởng, tăng vốn điều lệ lên 20.000 tỷ đồng, phục vụ đầu tư phát triển và duy trì vị thế 44% thị phần xăng dầu cả nước.
Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (mã ACV, doanh nghiệp đang triển khai dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 với tổng mức đầu tư 110.000 tỷ đồng, dự kiến đi vào hoạt động năm 2026) kiến nghị tăng vốn điều lệ từ nguồn lợi nhuận sau thuế chưa phân phối (khoảng 32.000 tỷ đồng, số liệu cuối năm 2024) để giảm phụ thuộc ngân sách nhà nước và nâng cấp các khu bay.
Cơ hội từ các “siêu dự án”
Trong báo cáo “Động lực quan trọng cho tăng trưởng 2025” công bố ngày 5/3/2025, Công ty Chứng khoán MB (MBS) nhận định, đầu tư công có thể trở thành trụ cột quan trọng trong tăng trưởng kinh tế năm nay, ước tính đóng góp khoảng 1,1%.
Bên cạnh đó, năm 2025 là thời điểm cuối chu kỳ đầu tư công trung hạn 2021 - 2025, nguồn vốn giải ngân có thể tăng 18% so với năm 2024. Động lực giải ngân sẽ đến từ các dự án trọng điểm có kế hoạch hoàn thành sớm như 12 dự án thành phần của Cao tốc Bắc - Nam (giai đoạn 1, 2025) và Sân bay Long Thành (2026). MBS cho rằng, việc đẩy nhanh tiến độ 12 dự án thành phần này, đồng thời tăng cường triển khai các dự án mới như đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, Đường sắt cao tốc Bắc - Nam (giai đoạn 2), đường Vành đai 3 và 4… sẽ giúp ngành xây dựng và vật liệu xây dựng được hưởng lợi.
Theo đó, MBS đánh giá cao cổ phiếu VCG của Vinaconex và cổ phiếu HPG của Hoà Phát dựa trên các lý do: hưởng lợi nhờ giai đoạn phục hồi của chu kỳ; biên lãi gộp sẽ tăng nhờ giá bán tăng cao hơn giá đầu vào; định giá (P/B) hiện tại thấp hơn chu kỳ trước.
Vinaconex đang đầu tư Nhà ga T3 Sân bay Long Thành, Cao tốc Vũng Áng - Bùng, Bãi Vọt - Hàm Nghi và sắp tới là Cao tốc Biên Hoà - Vũng Tàu. Còn Hòa Phát, với thị phần thép xây dựng lớn nhất Việt Nam, sẽ hưởng lợi nhờ dự báo giá thép tăng 7% trong năm nay, nhờ áp lực từ giá thép Trung Quốc giảm.
Trong khi đó, Công ty Chứng khoán Agribank (Agriseco) có đánh giá tích cực đối với cổ phiếu HHV của Công ty cổ phần Đầu tư Hạ tầng Giao thông Đèo Cả, do tiềm năng duy trì tăng trưởng lợi nhuận nhờ doanh thu mảng thu phí BOT ổn định khi lưu lượng xe qua các tuyến cao tốc tăng tích cực và mảng xây lắp được hưởng lợi nhờ giải ngân đầu tư công được đẩy mạnh.
Năm 2024, HHV đạt doanh thu 3.308 tỷ đồng (tăng 23% so với năm 2023), trong đó doanh thu mảng thu phí đạt 1.914 tỷ đồng (tăng 22%), mảng xây lắp đạt 1.152 tỷ đồng (tăng 10%); lãi sau thuế đạt 473 tỷ đồng (tăng 30%).
HHV đang vận hành 8 trạm thu phí BOT từ năm 2021 - 2022 và vận hành thêm trạm BOT cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo từ tháng 5/2024, với lưu lượng trung bình hơn 8.000 lượt xe/ngày.
Đối với ngành ngân hàng, với vai trò cấp vốn cho các “siêu dự án”, TS. Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia kinh tế cho rằng, năm 2025, hành trình tăng vốn của ngành này sẽ sôi động hơn khi vĩ mô được cải thiện và triển vọng thị trường chứng khoán được nâng hạng vào cuối năm nay sẽ giúp đón thêm dòng vốn mới.
Công ty Chứng khoán Sài Gòn - Hà Nội (SHS) có khuyến nghị khả quan dành cho cổ phiếu CTG của VietinBank, trên cơ sở tăng trưởng tín dụng dự báo tiếp tục tích cực trong giai đoạn 2025 - 2026 (năm 2024, tăng trưởng tín dụng của VietinBank đạt 16,88%, cao hơn trung bình ngành). Bên cạnh đó, lợi nhuận trước thuế năm 2025 của VietinBank dự báo tăng 25% (do tín dụng tiếp tục mở rộng và chi phí tín dụng giảm sau giai đoạn tăng trích lập dự phòng xử lý nợ xấu năm 2023 - 2024) và kỳ vọng sẽ được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận tăng vốn điều lệ từ lợi nhuận giữ lại trong năm 2025 (VietinBank hiện có kế hoạch chia cổ tức bằng cổ phiếu từ lợi nhuận giữ lại năm 2023 trở về trước, với tổng số tiền 37.905 tỷ đồng, tương đương 70,59% vốn điều lệ).
Minh Minh