CPI, lạm phát đang có nhiều áp lực, nhiều chuyên gia có chung nhận định này, cùng mổ xẻ nguyên nhân và tìm giải pháp tại hội thảo “Diễn biến thị trường giá cả ở Việt Nam 6 tháng đầu năm và dự báo cả năm 2020” diễn ra sáng nay, 2/7, tại Hà Nội.
PGS-TS. Nguyễn Bá Minh, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài chính - đơn vị tổ chức hội thảo - lưu ý, CPI tháng 6 tăng tới 0,66% so với tháng trước - mức tăng cao nhất của tháng 6 trong các năm từ 2012 đến nay. Trong khi đó, CPI bình quân 6 tháng đầu năm nay cũng tăng tới 4,19%, cũng là mức rất cao của cùng kỳ các năm gần đây.
Phân tích về diễn biến giá cả và lạm phát 6 tháng đầu năm 2020, theo TS. Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Tài chính, có 2 diễn biến bất ngờ ảnh hưởng mạnh đến tốc độ tăng của CPI: giá thịt lợn tăng và giá dầu giảm.
Trong đó, giá thịt lợn đã tăng hơn 100.000 đồng/kg trong 6 tháng đầu năm nay, là nguyên nhân chính khiến giá thực phẩm trong kỳ tăng tới 14,28% so với cùng kỳ năm ngoái, từ đó gây áp lực lên chỉ số giá CPI tổng thể.
Theo tính toán của Tổng cục Thống kê, chỉ tính riêng giá thịt lợn tăng 68,2% trong 6 tháng đầu năm nay đã làm CPI chung tăng 2,86%.
Ở chiều ngược lại, do Covid-19 thúc đẩy các chính phủ áp dụng cách ly xã hội để phòng dịch khiến sản xuất và nhu cầu đi lại giảm, làm giảm nhu cầu nhiên liệu, giá dầu WTI trên thị trường thế giới đã giảm mạnh từ mức trung bình khoảng 57 USD/thùng trong quý IV/2019 xuống còn trung bình khoảng 27 USD/thùng trong quý II/2020.
Việc giá xăng dầu giảm mạnh đã khiến chỉ số giá nhóm giao thông giảm trung bình 9,26% trong 6 tháng đầu năm nay, cân bằng phần lớn tác động tiêu cực từ việc giá thịt lợn bị neo ở mức cao.
Theo tính toán của TS. Nguyễn Đức Độ, với việc CPI tháng 6/2020 tăng 3,17% so với cùng kỳ năm trước, mục tiêu kiềm chế lạm phát khoảng 4% trong năm 2020 có thể đạt được nếu CPI trong các tháng còn lại của năm tăng dưới 0,6%/tháng.
Ông Độ cho rằng điều này hoàn toàn khả thi nếu Chính phủ cho phép nhập khẩu thịt lợn hơi, lợn giống, đồng thời người nông dân đẩy mạnh tái đàn và làm tốt các biện pháp để giữ không cho giá lợn tăng cao; giá dầu ở quanh mức 40 USD/thùng nếu dịch bệnh Covid-19 được các nước khống chế thành công.
Cùng quan điểm, ông Vũ Vinh Phú, Chủ tịch Hội Siêu thị Hà Nội, cho rằng trong kịch bản giá xăng dầu không tăng ở biên độ lớn, nếu hạ nhiệt được giá thịt lợn thì sẽ đạt mục tiêu lạm phát khoảng 4%.
“Khâu cung ứng lợn và khâu trung gian là hai tác nhân chính đẩy giá thịt lợn lên cao một cách vô lý”, ông Phú chỉ ra nguyên nhân. Vì vậy theo ông, cần có sự chỉ đạo quyết liệt và hành động nghiêm túc để xử lý vấn đề này.
Cũng đưa ra dự báo mức tăng 4% cho CPI cả năm 2020, nhưng PGS-TS. Ngô Trí Long lưu ý việc điều hành giá và kiểm soát lạm phát trong năm nay sẽ phức tạp và khó khăn hơn rất nhiều so với mấy năm gần đây, do thế giới đang trong cuộc khủng hoảng y tế chưa từng có. “Đòn” Covid-19 làm cho nền kinh tế không chuyển động.
Ông Long cũng nêu một loạt rủi ro ở phía trước: Covid-19 có thể bùng phát mạnh trở lại, khi đó các quốc gia phải đóng cửa, kinh tế toàn cầu chắc chắn rơi vào suy thoái, thị trường tài chính chao đảo và những nước dễ bị tổn thương có nguy cơ rơi vào khủng hoảng nợ; chiến tranh thương mại Mỹ - Trung vẫn tiếp diễn; Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) đang bất đồng nội bộ sâu sắc; dịch tả lợn châu Phi gây thiệt hại chưa từng thấy đẩy giá lợn lên cao; quy luật giá tăng vào những tháng cuối năm do cung - cầu; tăng giá sách giáo khoa… Theo ông Long, đó sẽ là những nhân tố làm tăng CPI.
“Cần tiếp tục khẳng định niềm tin của thị trường vào kiểm soát lạm phát và ổn định vĩ mô của Chính phủ và các cơ quan chức năng. Áp lực là có nhưng có thể vượt qua khi các cơ quan điều hành chính sách thận trọng và chú trọng kiểm soát lạm phát, xem xét lại vấn đề giá của bộ sách giáo khoa, giảm được giá thịt lợn… như thế mục tiêu kiểm soát lạm phát ở mức 4% có thể đạt được”, PGS-TS. Ngô Trí Long khuyến nghị.
Tri Nhân