Theo đó, những dự án bị ngưng triển khai thực sự là tảng băng chìm của tồn kho, gây lãng phí về nguồn vốn đầu tư và tài nguyên đất đai vẫn chưa được tính đến. Vì vậy, HoREA đã đưa ra nhiều báo cáo kiến nghị cơ quan chức năng về những quan ngại liên quan tới các dự án này.
500 dự án trùm mền
Có thể nêu tên một số dự án trùm mền trong thời gian qua như: dự án khu dân cư 154ha phường Bình Trưng Đông – Cát Lái (quận 2) đã hơn 8 năm nay vẫn nằm trên giấy; dự án căn hộ Vinaland Tower do công ty Cổ phần Đầu tư BĐS Việt Nam – Vinaland (VNI) làm chủ đầu tư cách đây 6 năm đang “dở khóc, dở cười” khi vẫn chỉ là hình ảnh thiết kế; dự án tòa cao ốc phức hợp Saigon One Tower được khởi công xây dựng từ năm 2009 và dự kiến hoàn thành đưa vào sử dụng năm 2011 nhưng đến nay, sau 8 năm, công trình vẫn đang “chết đứng: dù đã xây đến tầng 41; hay dự án BIDV Tower do ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) làm chủ đầu tư…
Chính những dự án trùm mền này đang là nguyên nhân dẫn đến nợ xấu xảy ra, cho nên, theo ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch HoREA, các dự án bị ngưng triển khai thực sự là tảng băng chìm của tồn kho, gây lãng phí về nguồn vốn đầu tư và tài nguyên đất đai vẫn chưa được tính đến. Các dự án bị dừng triển khai chủ yếu là do thế chấp ngân hàng, vướng mắc trong giải phóng mặt bằng, hạn chế về năng lực của chủ đầu tư.
Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, tính đến ngày 31/12/2016, nợ xấu của các tổ chức tín dụng hơn 160.000 tỷ đồng, chiếm 2,52% tổng dư nợ. Tổng nợ xấu mà công ty Quản lý tài sản (VAMC) đã mua nhưng chưa xử lý được là 195.000 tỷ đồng, chiếm 3,39% tổng dư nợ. Nếu gộp tổng nợ xấu nội bảng và nợ xấu mà VAMC đã mua nhưng chưa xử lý được… chiếm tỷ lệ khoảng 10,08% trên tổng dư nợ cho vay.
Trong khi đó, hằng năm nợ xấu vẫn phát sinh thêm 1,3 – 1,5% trên tổng dư nợ. Đồng thời với mục tiêu tăng trưởng tín dụng bình quân mỗi năm khoảng 16%, trong 5 năm tới sẽ phát sinh thêm nợ xấu khoảng 350.000 tỷ đồng, nâng tổng nợ xấu lên gần 600.000 tỷ đồng.
Theo thống kê của các cơ quan chức năng, tồn kho BĐS tại Tp.HCM hiện vào khoảng 5.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, số dự án được kiểm tra để thống kê mới trên 40 dự án trong số 1.200 dự án trên địa bàn thành phố.
Mới đây, Quốc Hội vừa thông qua Nghị quyết về xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng, có hiệu lực từ ngày 15/8/2017, sẽ góp phần làm lành mạnh hoạt động tín dụng, xử lý hiệu quả tài sản bảo đảm mà phần lớn là BĐS, tạo thêm nguồn lực cho nền kinh tế và giúp tái khởi động các dự án đã bị thế chấp, bị ngừng triển khai trong nhiều năm qua.
Khơi thông hợp lý
Theo ông Châu, bên cạnh việc đưa ra Nghị quyết về xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng, Nhà nước cần ban hành quy phạm pháp luật và sử dụng những công cụ về thuế, về tín dụng, về quy hoạch sử dụng đất; quy hoạch phát triển đô thị, nhà ở; công cụ hành chính nhằm ràng buộc nghĩa vụ của chủ đầu tư để bảo vệ người tiêu dùng, để điều chỉnh thị trường BĐS nhằm mục tiêu phát triển minh bạch, lành mạnh và bền vững; dự báo thủ tục hành chính sẽ thông thoáng, đơn giản hơn, giảm dần tình trạng nhũng nhiễu hiện nay.
Hiện nay, thị trường BĐS vẫn còn tiềm ẩn những yếu tố rủi ro như: tình trạng lệch pha cung – cầu, chủ yếu lệch về phân khúc BĐS cao cấp, du lịch nghỉ dưỡng; nguồn vốn tín dụng của các ngân hàng và nguồn vốn xã hội (chủ yếu là của người mua nhà) đổ vào thị trường BĐS rất lớn, có xu hướng lệch vào một số doanh nghiệp lớn và vào phân khúc BĐS cao cấp, du lịch nghỉ dưỡng; đồng thời đã có sự gia tăng nhiều nhà đầu tư kinh doanh thứ cấp; trong lúc phân khúc thị trường nhà ở xã hội, nhà ở thương mại vừa túi tiền có tính thanh khoản cao, cung không đủ cầu.
Cũng theo ông Châu, gần đây có thông tin Tổng thống Mỹ đã ban hành sắc lệnh cấm các tổ chức tài chính, ngân hàng Mỹ chuyển tiền ra nước ngoài theo dạng kiều hối. Nếu điều này xảy ra, sẽ có sự tác động đến đầu ra của thị trường BĐS song không lớn do dòng vốn này chủ yếu để mua nhà ở cao cấp, BĐS nghỉ dưỡng mà nguồn cung các phân khúc này đang có nguy cơ dư thừa. Điều quan ngại ở đây là kiều hối được gửi về thông qua con đường không chính ngạch sẽ tăng lên, có thể làm gia tăng rủi ro cho người nhận và người gửi tiền.
Vì vậy, theo nhiều chuyên gia BĐS dự báo, thị trường BĐS giai đoạn 2017 – 2020 sẽ có sự điều chỉnh lớn để giải quyết tình trạng lệch pha cung – cầu hiện nay, giúp thị trường trở lại hướng phát triển lành mạnh, bền vững hơn. Sự chuyển hướng mạnh sang phân khúc vừa túi tiền, đáp ứng nhu cầu thật của đa số người có thu nhập trung bình, có thu nhập thấp tại đô thị. Đồng thời việc khởi động lại các dự án trùm mền, xu thế hợp tác, mua bán, sáp nhập doanh nghiệp, chuyển nhượng trong giai đoạn tới sẽ phát triển mạnh hơn.
Đăng Trung