Số liệu thống kê kinh tế tháng 5/2021 mới được công bố gần đây cho thấy một số tác động ban đầu của đợt dịch Covid-19 thứ tư đối với hoạt động sản xuất ở Bắc Giang và Bắc Ninh.
Cụ thể, việc tạm ngừng hoạt động tại bốn khu công nghiệp đã khiến sản xuất công nghiệp của Bắc Giang giảm 40,9% so với tháng trước và giảm 33,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, do khu phức hợp của Samsung vẫn hoạt động bình thường trong thời gian dịch bùng phát, nên sản xuất công nghiệp của Bắc Ninh chỉ giảm 2,2% so với tháng trước và vẫn tăng 31,7% so với cùng kỳ năm ngoái.
Theo Tổng cục Thống kê, sản xuất công nghiệp của Việt Nam tiếp tục mở rộng trong tháng 5 năm 2021 với mức tăng 1,6% so với tháng trước và 11,6% so với cùng kỳ năm ngoái bất chấp tình hình phức tạp của đại dịch trên khắp cả nước. Điều này cho thấy các hoạt động sản xuất chưa bị ảnh hưởng nhiều bởi đợt bùng phát mới nhất, nhưng sự gián đoạn kéo dài chắc chắn sẽ tác động tiêu cực đến hoạt động sản xuất và xuất khẩu.
Vì vậy, khi đánh giá về đợt dịch Covid-19 bùng phát mạnh tại Bắc Giang, Bắc Ninh – nơi chiếm 10% tổng vốn FDI và 15% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước, TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế cho rằng, sẽ tác động rất mạnh đến nền kinh tế trên 6 khía cạnh: chuỗi cung ứng, tiêu dùng, xuất nhập khẩu, lao động - việc làm, nợ xấu và thu ngân sách.
“Theo tính toán của tôi, tăng trưởng GDP quý 2/2021 sẽ đạt mức 5,5-5,8% và tăng trưởng nửa đầu năm vào khoảng 5%. Tăng trưởng sau đó sẽ phục hồi trở lại trong những tháng cuối năm và cả năm có thể đạt mức tăng từ 6,1% – 6,3%”, ông Lực cho biết.
Những tác động của dịch Covid-19 đối với nền kinh tế cũng được TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) nhận định. Theo vị chuyên gia, tăng trưởng kinh tế trong quý 2/2021 có thể thấp hơn kỳ vọng do tính chất phức tạp của đợt bùng phát dịch Covid-19 mới đây tại Bắc Ninh và Bắc Giang.
Trong đó, một số yếu tố tác động tiêu cực đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp như giá cả vật liệu tăng đột biến, đặc biệt là thép xây dựng; dịch Covid-19 bùng phát trở lại khiến nhiều dự án bị chậm tiến độ, ảnh hưởng đến công tác giải ngân đầu tư công. Bên cạnh đó, đà tăng của hoạt động bán lẻ chậm lại do đợt bùng dịch lần thứ tư cũng ảnh hưởng đến sức tiêu thụ hàng hóa và doanh số bán lẻ.
Vì vậy, trong báo cáo về tình hình kinh tế - xã hội tháng 5 và 5 tháng đầu năm mới đây, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho rằng mặc dù kinh tế vĩ mô và các cân đối lớn của nền kinh tế tiếp tục được duy trì ổn định nhưng tăng trưởng GDP quý 2/2021 cũng như 6 tháng đầu năm sẽ có sự điều chỉnh.
Theo đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư dự kiến quy mô tổng sản phẩm trong nước (GDP) 6 tháng đạt gần 4 triệu tỷ đồng; tốc độ tăng GDP dự báo đạt khoảng 5,8%, thấp hơn 0,42 điểm phần trăm so với mục tiêu kịch bản đề ra tại Nghị quyết số 01/NQ-CP của Chính phủ (tăng 6,22%) và thấp hơn 0,12 điểm phần trăm so với mục tiêu kịch bản Chính phủ cập nhật lại tại thời điểm quý 1/2021 (tăng 5,92%).
Thu ngân sách nhà nước 6 tháng ước đạt 55,5% dự toán, tăng 10,9% so với cùng kỳ năm 2020, xấp xỉ so với mức thực hiện cùng kỳ năm 2019. Chi ngân sách nhà nước ước đạt 43% dự toán; giải ngân vốn đầu tư công 6 tháng đầu năm ước đạt 34,15% kế hoạch (cùng kỳ đạt 34,85%).
Sản xuất nông nghiệp và công nghiệp tăng trưởng 3% và khoảng 7,8%. Sản lượng sản phẩm các ngành dệt may, da giày, ôtô có mức tăng tốt. Nhưng sản lượng các sản phẩm điện tử dự báo chỉ đạt mức tăng thấp hoặc giảm.
Tiêu dùng tiếp tục xu hướng phục hồi, tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng xã hội dự báo tăng khoảng 7,1%. Khu vực dịch vụ dự báo tăng trưởng khoảng 5%.
Cũng theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, số lượng doanh nghiệp đăng ký thành lập mới dự báo tiếp tục xu hướng tăng thấp (khoảng 1,6%) nhưng số vốn đăng ký mới dự báo xu hướng tăng cao (khoảng 34,8%); xu hướng doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường vẫn ở mức khá cao.
“Động lực tăng trưởng kinh tế năm 2021 được xác định là đến từ khu vực công nghiệp - xây dựng và khu vực dịch vụ, đặc biệt là ngành công nghiệp chế biến chế tạo, gia tăng đầu tư và mở rộng hoạt động thương mại...”, Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh.
Trong bối cảnh dịch Covid-19 còn diễn biến phức tạp, triển vọng tăng trưởng kinh tế những tháng cuối năm được dự báo còn nhiều yếu tố rủi ro, thách thức. Đó là khả năng lạm phát gia tăng, năng lực nội tại của nền kinh tế thấp, phụ thuộc vào khu vực có vốn đầu tư nước ngoài và hoạt động của doanh nghiệp vẫn còn khó khăn...
”Vì vậy, việc ứng phó, ngăn chặn, kiểm soát thành công dịch Covid-19 là nhân tố quan trọng, có vai trò quyết định tới ổn định vĩ mô và phục hồi kinh tế trong những tháng cuối năm 2021”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định.
Theo tính toán của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, để đạt mục tiêu tăng trưởng đặt ra, tăng trưởng 6 tháng cuối năm đều phải trên mốc 7%. Đây là một con số rất áp lực trong bối cảnh diễn biến dịch Covid-19 còn phức tạp và nguồn cung vaccine vẫn còn hạn chế.
Vì vậy, Bộ trưởng Dũng đề nghị Chính phủ yêu cầu các cấp, các ngành bám sát thực tiễn, nắm chắc tình hình để đưa ra quyết sách kịp thời, chính xác, hiệu quả, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu, kiên định thực hiện hiệu quả “mục tiêu kép” và giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.
Người đứng đầu ngành Kế hoạch và Đầu tư cũng đề nghị Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, các cấp kịp thời tháo gỡ những vướng mắc về thể chế để huy động mọi nguồn lực phục vụ phát triển đất nước. Đẩy mạnh cải cách hành chính, tạo môi trường thông thoáng, thuận lợi nhất cho sản xuất, kinh doanh.
Đồng thời tích cực chuyển đổi số trong mọi lĩnh vực, xây dựng nền kinh tế số, xã hội số thiết thực, hiệu quả, có trọng tâm, trọng điểm, nhất là những lĩnh vực cần sự công khai minh bạch. Và đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công.
“Đặc biệt, các bộ ngành cần triển khai kịp thời các giải pháp hỗ trợ cho người dân, doanh nghiệp bị ảnh hưởng do Covid-19, đặc biệt là người lao động bị mất việc làm và lao động tại các khu công nghiệp”, Bộ trưởng Kế hoạch Đầu tư nhấn mạnh.
Trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực thực hiện mục tiêu kép, PGS.TS. Bùi Quang Tuấn, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng cả nước quyết tâm đạt “mục tiêu kép” nhưng cần phải để ý cả khía cạnh ổn định kinh tế vĩ mô. “Ổn định vĩ mô không chỉ ở các chỉ số kinh tế mà cả vấn đề lao động, an sinh xã hội. Theo đó, Quốc hội và Chính phủ cần quan tâm đánh giá cả ba trụ cột: phòng chống dịch, tăng trưởng kinh tế và bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô”, ông Tuấn lưu ý.
Ngoài ra, trong điều kiện chi phí nguyên liệu đầu vào tăng mạnh, TS. Nguyễn Đình Cung cho rằng cần tiếp tục hỗ trợ để doanh nghiệp tăng khả năng chống chịu và thích nghi với bối cảnh mới. Cụ thể, nên tập trung hỗ trợ vốn cho doanh nghiệp vừa và nhỏ; không ban hành các chính sách làm tăng chi phí, thêm gánh nặng cho doanh nghiệp; đặc biệt là hỗ trợ an sinh xã hội cho người dân, đặc biệt là các công nhân, người lao động bị ảnh hưởng trực tiếp trong đợt dịch này...
Anh Nhi